🌹สว. จากการเลือกกันเอง 200 คน

ย้อนดูที่มาสว. ทุกชุด สว. 67 ซับซ้อนสุด ผู้สมัครเลือกกันเอง

รัฐธรรมนูญแต่ละฉบับ ออกแบบที่มารวมถึงอำนาจของสมาชิกวุฒิสภา (สว.) แตกต่างกันไปตามประวัติศาสตร์ทางการเมืองของห้วงเวลานั้น

รัฐธรรมนูญ 2560 ซึ่งเป็นมรดกของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ก็วางกลไกสืบทอดอำนาจให้มี สว. ชุดพิเศษ 250 คน ที่มีอำนาจพิเศษลงมติเลือกนายกรัฐมนตรีร่วมกับสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (สส.)

สว. ชุดพิเศษ จะมีอายุถึงเดือนพฤษภาคม 2567 เท่านั้น หลังจากนั้นจะมี สว. ชุดใหม่จำนวน 200 คนเข้ามาปฏิบัติหน้าที่แทน โดยไม่มีอำนาจเลือกนายกรัฐมนตรีอีกต่อไป อย่างไรก็ดี สว. ชุดนี้ ก็มีที่มาซับซ้อนเป็นพิเศษกว่า สว. ชุดอื่นๆ ในประวัติศาสตร์การเมืองไทย

อย่างเร็วกลางเดือนกรกฎาคม 2567 คนไทยจะได้ทราบว่าใครจะได้เป็น สว. 200 คนบ้าง แต่ก่อนจะถึงวันนั้น ชวนย้อนดูที่มาของสว. ทุกชุด ตั้งแต่ สว.ชุดแรก หรือที่เรียกกันในสมัยนั้นว่า “พฤฒสภา” เรื่อยมาจนถึงวิธีการได้มาซึ่ง สว.จากการเลือกกันเอง ที่จะมาแทน สว.ชุดพิเศษ 250 คน

สว. ชุดที่ 12 : สว. ชุดพิเศษจาก คสช. 250 คน

หลังการจัดทำประชามติเมื่อ 7 สิงหาคม 2559 เกือบเจ็ดเดือนเต็มก็ประกาศใช้รัฐธรรมนูญ 2560 ในวันที่ 6 เมษายน 2560 ซึ่งตรงกับวันจักรี

บทเฉพาะกาลของรัฐธรรมนูญ 2560 มาตรา 269 กำหนดว่า ในวาระเริ่มแรก ให้วุฒิสภาประกอบด้วยสมาชิกจำนวน 250 คน ซึ่งพระมหากษัตริย์ทรงแต่งตั้งตามที่คณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ถวายคำแนะนำ แบ่งได้เป็น

 กลุ่มแรก 194 คน : มาจากการสรรหาโดยคณะกรรมการที่คสช. แต่งตั้งจากผู้มีความรู้ ประสบการณ์ด้านต่างๆ เป็นกลางทางการเมือง 9-12 คน ทำหน้าที่สรรหาผู้ที่มีความเหมาะสมที่จะดำรงตำแหน่ง สว. จำนวนไม่เกิน 400 คน เพื่อให้ คสช. คัดเลือกให้เหลือ 194 คน และคัดชื่อสำรองอีก 50 คน

กลุ่มที่สอง 50 คน : มาจากการเลือกกันเอง โดยให้กกต. ดำเนินการจัดให้มีการเลือก สว. โดยให้ผู้มีความรู้ ประสบการณ์หลายด้าน กลุ่มวิชาชีพ หรือกลุ่มผลประโยชน์ เลือกกันเองให้ได้ 200 คน แล้วนำรายชื่อให้ คสช. เลือกให้เหลือ 50 คน และคัดชื่อสำรองไว้อีก 50 คน

กลุ่มที่สาม หกคน : สว. โดยตำแหน่ง ได้แก่ ปลัดกระทรวงกลาโหม ผู้บัญชาการทหารสูงสุด ผู้บัญชาการทหารบก ผู้บัญชาการทหารเรือ ผู้บัญชาการทหารอากาศ และผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ

รัฐธรรมนูญ 60 สว. ชุดพิเศษ สู่ สว. เลือกกันเอง

🌹สว. ชุดที่ 13 : สว. จากการเลือกกันเอง 200 คน

สำหรับที่มาของวุฒิสภาหลังพ้นเวลา “วาระเริ่มแรก” รัฐธรรมนูญ 2560 กำหนดที่มาของ สว. ไว้ในมาตรา 107 ว่า วุฒิสภาประกอบด้วยสมาชิกจำนวน 200 คน ซึ่งมาจากการเลือกกันเองของบุคคลซึ่งมีความรู้ ความเชี่ยวชาญ ประสบการณ์ อาชีพ ลักษณะ หรือประโยชน์ร่วมกัน หรือทำงาน หรือเคยทำงานด้านต่างๆ ที่หลากหลายของสังคม โดยในการแบ่งกลุ่มต้องแบ่งในลักษณะที่ทำให้ประชาชนซึ่งมีสิทธิสมัครรับเลือกทุกคนสามารถอยู่ในกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง

ทำไมคุณควรจะสมัครเป็นสว.
(ถ้าคุณมีอุดมการณ์ และตั้งใจฟัง )
นี่คือโอกาสที่คุณจะได้ ทำในสิ่งที่
ช่วยสร้างสังคมประชาธิปไตยที่สมบูรณ์
ฟังคลิปนี้เลย

3 ขั้นตอนการเลือกสว.
คำเตือนและบทสรุป ของภาพรวมทั้งหมด
 คือ การเสียสละของ ผู้มีอุดมการณ์

 ทั้งนี้วิธีการคัดเลือกกันเองจากกลุ่มต่างๆ ให้ดำเนินการตั้งแต่ระดับอำเภอ ระดับจังหวัด และระดับประเทศ โดยจะกำหนดรายละเอียดของการแบ่งกลุ่มไว้ในพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2561 โดยในมาตรา 11 กำหนดกลุ่มไว้ถึง 20 กลุ่ม เช่น กลุ่มผู้เคยเป็นเจ้าหน้าที่รัฐ ข้าราชการ กลุ่มอดีตผู้พิพากษา อัยการ ตำรวจ กลุ่มบุคลากรทางการศึกษา กลุ่มสาธารณสุข กลุ่มเกษตรกร กลุ่มลูกจ้าง กลุ่ม SMEs กลุ่มผู้สูงอายุ กลุ่มสตรี กลุ่มสื่อ เป็นต้น ทั้งนี้ในมาตรา 15 วรรคสอง กำหนดให้ผู้สมัครแต่ละคนสามารถเลือกสมัครได้แค่หนึ่งกลุ่ม และอำเภอเดียวเท่านั้น

 สำหรับการเลือกกันเองของผู้สมัคร สว.ในระดับอำเภอ-จังหวัด-ประเทศ มีขั้นตอนโดยสรุป ดังนี้

🌹 ขั้นตอนการเลือกในระดับอำเภอ (มาตรา 40)

เริ่มด้วยการเลือกกันเองภายในกลุ่มที่ผู้สมัครเลือกสมัครก่อน ซึ่งจะเลือกบุคคลในกลุ่มเดียวกันได้ไม่เกินสองคน โดยจะลงคะแนนให้ตัวเองก็ได้ แต่ไม่สามารถลงคะแนนให้ผู้ใดได้เกินหนึ่งคะแนน

ผู้ได้คะแนนสูงสุดห้าอันดับแรก ถือเป็นผู้ได้รับเลือกขั้นต้นของแต่ละกลุ่ม

แต่ละกลุ่มเมื่อได้ผู้ได้รับเลือกขั้นต้นแล้ว จะถูกแบ่งออกตามสาย แบ่งออกไปไม่เกินสี่สาย และให้มีจำนวนกลุ่มเท่าๆ กัน

ผู้ได้รับเลือกขั้นต้นของแต่ละกลุ่มจะต้องเลือกผู้ได้รับเลือกขั้นต้นของกลุ่มอื่นที่อยู่ในสายเดียวกัน กลุ่มละหนึ่งคน ห้ามเลือกคนที่อยู่กลุ่มเดียวกันหรือเลือกตนเองในขั้นนี้

ผู้ได้คะแนนสามลำดับแรกของแต่ละกลุ่ม ถือเป็นผู้ได้รับเลือกในระดับอำเภอสำหรับกลุ่มนั้น และเข้าสู่การเลือกต่อในระดับจังหวัด

***************************************************

🌹 ขั้นตอนการเลือกในระดับจังหวัด (มาตรา 41)

ผู้ได้รับเลือกระดับอำเภอแต่ละกลุ่ม ลงคะแนนเลือกกันเองภายในกลุ่ม ซึ่งจะเลือกบุคคลในกลุ่มเดียวกันได้ไม่เกินสองคน โดยจะลงคะแนนให้ตัวเองก็ได้ แต่ไม่สามารถลงคะแนนให้ผู้ใดได้เกินหนึ่งคะแนน

ผู้ได้รับคะแนนสูงสุดห้าอันดับแรกให้ถือเป็นผู้ได้รับเลือกขั้นต้นของแต่ละกลุ่ม

แต่ละกลุ่มเมื่อได้ผู้ได้รับเลือกขั้นต้นของแต่ละกลุ่มแล้ว จะถูกแบ่งออกตามสาย ไม่เกินสี่สาย และให้มีจำนวนกลุ่มเท่าๆ กัน

ผู้ได้รับเลือกขั้นต้นของแต่ละกลุ่มจะต้องเลือกผู้ได้รับเลือกตั้งขั้นต้นของกลุ่มอื่น ที่อยู่ในสายเดียวกัน ห้ามเลือกคนที่อยู่ในกลุ่มเดียวกันหรือเลือกตนเอง

ผู้ได้รับคะแนนสูงสุดสองลำดับแรกของแต่ละกลุ่ม จะถือว่าได้รับเลือกในระดับจังหวัดของกลุ่มนั้น และเข้าสู่การคัดเลือกในระดับประเทศต่อไป
*****************************************

🌹ขั้นตอนการเลือกในระดับประเทศ (มาตรา 42)

ผู้ได้รับเลือกระดับจังหวัดแต่ละกลุ่ม ลงคะแนนเลือกกันเองภายในกลุ่ม ซึ่งจะเลือกบุคคลในกลุ่มเดียวกันได้ไม่เกิน 10 คน โดยจะลงคะแนนให้ตัวเองก็ได้ แต่ไม่สามารถลงคะแนนให้ผู้ใดได้เกินหนึ่งคะแนน

ผู้ได้คะแนนสูงสุด 40 อันดับแรกของแต่ละกลุ่ม ถือเป็นผู้ได้รับเลือกตั้งขั้นต้นของแต่ละกลุ่ม ในขั้นนี้หากแต่ละกลุ่มได้ไม่ครบ 40 คน ก็ถือตามจำนวนเท่าที่มี แต่จะน้อยกว่า 20 คนไม่ได้ โดยผู้อำนวยการเลือกตั้งระดับประเทศจะจัดให้ผู้ที่ไม่ได้รับเลือก ซึ่งยังอยู่ ณ สถานที่นั้น เลือกกันเองในกลุ่มจนกว่าจะได้จำนวนอย่างต่ำ 20 คน

แต่ละกลุ่มเมื่อได้ผู้ได้รับเลือกขั้นต้นแล้ว จะถูกแบ่งออกตามสาย แบ่งออกไม่เกินสี่สาย และให้มีจำนวนกลุ่มเท่าๆ กัน

ผู้ได้รับเลือกขั้นต้นของแต่ละกลุ่มจะต้องเลือกผู้ได้รับเลือกขั้นต้นของกลุ่มอื่นในสายเดียวกัน กลุ่มละไม่เกินห้าคน ห้ามเลือกคนที่อยู่ในกลุ่มเดียวกันหรือเลือกตนเอง

ผู้ได้รับคะแนนสูงสุด 10 อันดับแรกของแต่ละกลุ่ม (20 กลุ่ม คูณ 10 คน = 200 คน) เป็นผู้ได้รับเลือกเป็น สว. สำหรับกลุ่มนั้น และผู้ที่ได้ลำดับที่ 11 ถึง 15 จะเป็นผู้ที่อยู่ในบัญชีสำรองของกลุ่มนั้น

เมื่อย้อนดูวิธีการได้มาซึ่ง สว. ทั้ง 12 ชุด ก่อนหน้านี้ แม้ในอดีตจะมีการออกแบบให้  สส. เลือก สว. หรือ การจับฉลากออก แต่การออกแบบให้มี สว. จากการเลือกกันเองในสามสนามหลักคือระดับอำเภอ-จังหวัด-ประเทศ เป็นวิธีการที่ยากและชวนสับสนมากกว่าที่เคยมีในประวัติศาสตร์การเมืองไทย และการออกแบบที่มาของ สว. จากการเลือกกันเองในบรรดาผู้สมัคร ยังมีประเด็นชวนให้น่าตั้งคำถามว่า วุฒิสภาที่มีที่มาแบบนี้จะมีความยึดโยงกับประชาชนมากน้อยเพียงใด

หลากหลายวิธีอธิบายเกี่ยวกับ การเลือก สว. ชุดนี้

 

นี่คือคลิปที่อธิบายได้ดีที่สุดค่ะ
ขออนุญาตอจ. ลอย ตัดโฆษณา สินค้าออกนะคะ

ที่มา:https://www.ilaw.or.th/articles/19829